Nhiễm sắc thể là gì? Các nhiễm sắc thể có hình dạng và cấu tạo như thế nào? Hiện tượng các NST tương đồng bắt đôi với nhau có ý nghĩa gì? Đây chắc chắn là câu hỏi mà nhiều người đang thắc mắc khi tìm hiểu về nhiễm sắc thể. Vậy hãy cùng chúng tôi tìm hiểu câu trả lời qua bài viết ngay sau đây nhé.
Hiện tượng các NST tương đồng bắt đôi với nhau có ý nghĩa gì?
Các NST tương đồng là nhiễm sắc thể được tạo ra từ cơ chế tổ hợp. Mỗi cặp NST tương đồng bao gồm 2 chiếc NST có kích thước và hình dạng giống nhau nhưng khác nhau về nguồn gốc. 1 chiếc NST có nguồn gốc từ bố còn chiếc còn lại có nguồn gốc từ mẹ.
Vậy hiện tượng các NST tương đồng bắt đôi với nhau có ý nghĩa gì? Các NST kép tương đồng có thể diễn ra trao đổi chéo giữa các nhiễm sắc tử không chị em. Các đoạn tương ứng trong cặp tương đồng trao đổi với nhau đưa đến sự hoán vị của các gen tương ứng, tạo ra sự tái tổ hợp giữa chúng. Đây là cơ sở tạo ra các giao tử khác nhau về tổ hợp NST, giúp cung cấp nguồn nguyên liệu cho quá trình tiến hóa và chọn giống.
Ngoài ra, hiện tượng các NST tương đồng bắt cặp trong giảm phân sẽ giúp chúng tiếp hợp với nhau, các đoạn crômatit sẽ trao đổi chéo và làm tăng biến dị tổ hợp. Sau quá trình phân li sẽ giảm đi một nửa số lượng NST, từ đó quá trình giảm phân được đảm bảo diễn ra bình thường.
Nhiễm sắc thể là gì?
Nhiễm sắc thể là các vật thể di truyền có trong nhân tế bào, chúng tập trung thành những sợi ngắn. Mỗi loài có số lượng, hình dạng kích thước đặc trưng. Các NST có khả năng tự nhân đôi, phân li hoặc tổ hợp ổn định. Chúng còn có thể bị đột biến cấu trúc để tạo ra những đặc trưng di truyền mới.
Nhiễm sắc thể thường không phải là nhiễm sắc thể giới tính. Các nhiễm sắc thể trong cặp nhiễm sắc thể thường của tế bào lưỡng bội luôn đồng dạng. Còn ở các cặp nhiễm sắc thể giới tính thì có thể có cấu trúc khác nhau.
Nhiễm sắc thể giới tính khác hẳn với nhiễm sắc thể thường ở hình dạng, kích thước và chức năng. Nhiễm sắc thể giới tính của động vật có vú sẽ quyết định giới tính của một cá nhân được tạo ra trong quá trình sinh sản hữu tính. Nhiễm sắc thể bình thường xuất hiện theo cặp, các thành tố của cặp đó đều có cùng dạng nhưng khác so với cặp khác trong tế bào lưỡng bội. Còn một cặp nhiễm sắc thể giới tính có thể chứa các thành tố khác nhau và do đó quyết định giới tính.
Cấu tạo của Nhiễm sắc thể
Nhiễm sắc thể ở người bao gồm nhiều hình dạng khác nhau, như: hình hạt, hình que, hình chữ V và hình móc. Một số loài sinh vật có trải qua giai đoạn ấu trùng trong vòng đời (như ấu trùng ruồi giấm hoặc các loài thuộc bộ hai cánh) có nhiễm sắc thể khổng lồ, tức là nhiễm sắc thể có kích thước lớn dần hàng nghìn lần. Chẳng hạn như nhiễm sắc thể có hình chữ V với chiều dài từ 0.2 đến 50 micromet, chiều ngang từ 0,2 đến 2 micromet.
Nhiễm sắc thể được cấu tạo thành từ chất nhiễm sắc bao gồm prôtêin và ADN. Nuclêôxôm là đơn vị cấu trúc cơ bản theo chiều dọc của nhiễm sắc thể, được tạo nên từ các phân tử ADN quấn quanh khối cầu protein. Mỗi nuclêôxôm gồm 8 phân tử prôtêin histôn, tạo khối cầu dẹt được bao quanh bởi 7/4 vòng xoắn ADN với khoảng 146 cặp nuclêôtit.
Nuclêôxôm được nối với nhau bằng các đoạn ADN và một prôtêin histôn, mỗi đoạn khoảng 15-100 cặp nuclêôtit. Sợi cơ bản tạo thành từ tổ hợp ADN với prôtêin histôn có chiều ngang 11 nm. Sợi cơ bản cuộn xoắn thứ cấp thành sợi nhiễm sắc, sợi nhiễm sắc lại đóng xoắn tạo thành ống rỗng là sợi siêu xoắn, sợi siêu xoắn lại đóng xoắn để tạo ra crômatit.
Nhiễm sắc thể nhờ có cấu trúc xoắn cuộn nên có chiều dài ngắn lại từ 15000- 20000 lần so với phân tử ADN. Ở người, nhiễm sắc thể dài nhất chứa ADN dài khoảng 82 mm, đóng xoắn cực đại xong thì chỉ dài 10 micromet. Cấu trúc không gian sẽ được thu gọn để thuận lợi cho việc tổ hợp và phân li của nhiễm sắc thể trong quá trình phân bào.
- Nhiễm sắc thể đơn: gồm 1 sợi ADN kép
- Nhiễm sắc thể kép: được tạo từ sự nhân đôi nhiễm sắc thể, bao gồm 2 cromatit dính nhau ở tâm động và giống nhau, cùng một nguồn gốc, hình thành do nhiễm sắc thể đơn tự nhân đôi.
- Cặp nhiễm sắc thể tương đồng
- Nhiễm sắc thể bao gồm hai loại: nhiễm sắc thể giới tính và nhiễm sắc thể thường .
Trên đây là giới thiệu những thông tin về nhiễm sắc thể là gì, cấu tạo nhiễm sắc thể, cũng như trả lời cho câu hỏi hiện tượng các NST tương đồng bắt đôi với nhau có ý nghĩa gì. Hy vọng đây là bài viết có ích đối với các bạn. Nếu có bất kỳ thắc mắc gì, bạn vui lòng để lại câu hỏi để được chúng tôi giải đáp nhé.
