Trong những năm vừa qua các gói kích cầu của Việt Nam, Trung Quốc và Mỹ luôn thay đổi liên tục, đều thể hiện điểm mạnh và điểm điểm yếu khác nhau. Ta có thể nhìn lại để xem so sánh chính sách kích cầu của Việt Nam Trung Quốc và Mỹ như thế nào. Và Việt Nam đã làm gì, nước khác làm khác ta ra sao và mục tiêu dài hạn của giải pháp này là gì. Việt Nam đã và có đang tính toán, làm đúng các giải pháp đúng đắn hay chưa? Hãy tìm cùng tìm hiểu câu trả lời qua bài viết dưới đây.
Một số đặc điểm so sánh những kiểu kích cầu của Mỹ, Trung Quốc và Việt Nam
Gói kích cầu Anh-Mỹ ra đời sau một gói cứu trợ ngành ngân hàng. Nguyên nhân xuất phát từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu bắt đầu từ khu vực các nước phát triển, tác động đặc biệt to lớn tới những thị trường tài chính của Anh-Mỹ. Đặc điểm của gói cầu thích này có mục tiêu là nhằm vào nhu cầu tiêu dùng nội địa, chú trọng vào giảm các dòng thuế như thuế thu nhập cá nhân, thuế giá trị gia tăng hay hoãn nộp thuế cho doanh nghiệp,…
Cách kích cầu của Trung Quốc là một chương trình tái thiết kế hệ thống cơ sở hạ tầng. Dường như phần lớn chương trình này kích cầu sẽ được Ngân hàng Thế giới(WB) ước tính vào khoảng 586 tỷ đô la Mỹ nhắm vào việc xây dựng toàn bộ các hệ thống hạ tầng giao thông, xây dựng hạ tầng nông thôn, tái thiết sau động đất. Đây đều là những vấn đề quan trọng trong đời sống xã hội. Gói kích cầu này không đi trực tiếp vào hỗ trợ doanh nghiệp, mà mục tiêu chính là nhắm vào chi tiêu cho các dự án hạ tầng lớn và lợi ích sẽ được chuyển vào các doanh nghiệp một cách nhanh chóng.
Nếu so sánh chính sách kích cầu của Việt Nam Trung Quốc và Mỹ thì đặc điểm gói kích cầu ở Việt Nam cũng tương đương như gói kích cầu của phương Tây là hỗ trợ thuế. Tuy nhiên không được chỉ ra rõ rằng, nhiều khoản mục hỗ trợ kinh tế của Việt Nam trong năm 2009 cũng nhắm mục đích vào một số cơ sở hạ tầng. Đã có ý kiến trái chiều rằng đây là kích cung chứ không phải kích cầu. Đây là chương trình kích cầu qua hỗ trợ lãi suất hay trợ giá lãi suất. Câu trả lời của nó là chính sách giảm lãi suất trong khu vực kinh doanh chứ không cho toàn nền kinh tế.
Ngoài ra, mô hình kích cầu của Việt nam còn có một đặc điểm đáng chú ý, đó là việc Chính phủ vay nợ thương mại 1 tỷ đô la Mỹ. Điều này phải thông qua việc phát hành trái phiếu quốc tế và sau đó phân bổ lại cho khu vực doanh nghiệp của nhà nước (DNNN).
Những điều khác biệt của các gói kích cầu của Mỹ, Trung Quốc, Việt Nam
Mô hình kích cầu của Mỹ đã diễn ra sau một gói cứu trợ hệ thống của ngân hàng. Trong đó gói cứu trợ ngành ngân hàng của Mỹ lên tới 700 tỷ đô la. Sau đó, Mỹ mới tiến hành gói kích cầu kinh tế. Trong khi đó, mô hình của nhóm Việt Nam-Trung Quốc hoàn toàn không có gói hỗ trợ từ ngân hàng. Lý do là vì cuộc khủng hoảng tài chính không hề tác động trực tiếp tới nhóm ngân hàng ở Việt Nam và Trung Quốc. Các khoản nợ thứ cấp và các khoản đầu tư tài chính đều không bị thua lỗ. Cuộc khủng hoảng ở Mỹ đã đe doạ tới sự ổn định của hệ thống tài chính, góp phần làm bất ổn kinh tế, cho nên mỹ buộc phải giải quyết vấn đề này trước. Bước sau đó, họ phải gia tăng tổng cầu nội địa và tạo ra việc làm mới vì tổng cầu sụt giảm sẽ là nguyên nhân khiến Mỹ suy yếu.
Đối với mô hình kích cầu Trung Quốc, việc lựa chọn đầu tư vào những cơ sở hạ tầng làm thế mạnh bởi nước này dụa vào nguồn cầu nội địa để vượt qua khủng hoảng. Nguyên nhân không hề dựa vào nguồn cầu nước ngoài quá nhiều để làm tăng trưởng sự kích thích trong tình hình thị trường xuất khẩu thế giới đang xấu đi. Theo số liệu của WB, nguồn cầu nội địa đã góp phần lớn nâng đỡ kinh tế Trung Quốc đạt mức tăng trưởng ấn tượng vào năm 2009.
Mô hình kích cầu của Việt Nam đã bị ảnh hưởng nhiều bởi các gói tổng cầu nước ngoài, điều này phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu. Do đó bản thân Việt Nam đã không lựa chọn tăng tổng cầu nội địa mà chọn duy tì nhân tố được chính phủ đánh giá là vô cùng quan trọng của nền kinh tế. Vì vậy, Việt Nam đã thực hiện việc duy trì một thị trường việc làm ổn đinh thông qua hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp. Một cách nào đó, ta đã đặt cược vào khả năng khôi phục sức cầu từ bên ngoài hơn việc tự tạo ra sức cầu cho riêng mình. Nếu so sánh chính sách kích cầu của Việt Nam Trung Quốc và Mỹ thì Trung Quốc và Mỹ đã lựa chọn tìm kiếm giải pháp tấn công mới mẻ, trong khi đó Việt Nam lựa chọn thủ và duy trì lối chơi truyền thống.
Việc so sánh chính sách kích cầu của Việt Nam Trung Quốc và Mỹ đã đưa ra một số nhận định. Đối với các nước lớn Như Mỹ và Trung Quốc đã sử dụng lối kích cầu mạo hiểm, tinh vi hơn. Còn với Việt Nam, vẫn giữ lối kích cầu truyền thống để bảo toàn cho nền kinh tế đất nước. Điều này có thể làm ảnh hưởng tới nền kinh tế cũng như xã hội trong tương lai.
